Frosk i dvale?

I forbindelse med brønnen vår stikk det opp diverse rør og slangar i hagen, ikkje særlig dekorativt men me får vel prøve å kamuflere dei med planter etterkvart. Eit av røra er omlag 30 cm i diameter og går kanskje ein meter ned i bakken. Der nede er det ei kran (trur eg) den er dekt med noko isolasjon. På toppen av røret, altså det som stikk opp av bakken, er det eit lokk. Då me letta på lokket når me flytta inn i november fann med denne vesle karen der nede i mørket! Trur han gjekk i dvale for vinteren nede i mørket. Og han sit der enno. No begynner eg å lure på om han sit fast der nede, ikkje klarer å komme seg ut. Me får fiske han opp når det blir litt mildare i veret og stelle godt med han, for froskar vil me ha! Alle allierte mot brunsneglane må me passe godt på. Det er ein del små vasshol oppe i skogen så det er nok gode forhold for frosk her.

Hagebesøk

Oppe klokka seks i dag, det vil seie eg låg på sofaen medans eg i halvsøvne prøvde å underhalde ein lys våken unge som helst berre ville dra meg i håret... I halv åttetida kika me ut vinduet og såg dagens hagebesøk, då våkna mor til også gitt! Me bur altså midt i eit hjortetrakk. Veit ikkje kor heldig det er for min framtidige kjøkkenhage som skal ligge omtrent akkurat der hjorten går på det første bildet.

Ho (trur i alle fall det var ei kolle) prøvde seg på meisebollane, men dei var visst tomme. Så lunta ho rolig vidare opp i skogen.

Kompostkompis

Ja, eg har blitt venn med komposten! For ein månad sidan fekk me ein sånn i hus (eller rettare sagt, i hage). Ein varmkompostbinge som skal kunne ta i mot alt av organisk avfall, sette i gang ein nedbrytingsprosess ved hjelp av "snille" bakteriar og forvandle det heile til supergod jord og gjødsel til hagen. Me stussa lenge på om me skulle ha ein stor eller liten, men blei til slutt overtalt til å kjøpe den minste sidan me skal skaffe høns som vil ete mykje av kjøkkenavfallet vårt. Eg sette i gang med å fylle vidunderet med kvist og kvast. Me hadde også spart opp matavfall i to vekers tid, så bingen fekk ei tilitersbøtte og ein femlitersdunk fulle å starte på. Me var vel litt usikre på korleis dette skulle gå, det er jo ikkje akkurat sommartemperatur ute for tida, og det må vere varmt for at bakteriane skal kunne gjøre jobben sin. Men det gjekk ikkje mange dagane før eg syns eg kjente lunk nedi det svarte gapet, og no slår dampen mot meg når eg opnar lokket! Det tyder på temperatur ein stad mellom 40 og 70 grader i følge kompostboka. Skikkelig action med andre ord.

Så her i huset er me på god vei til å bli skikkelige kompostnerder som kan finne på å gå ut for å kikke oppi vidunderet berre for moro skuld. Mannen i huset er verst, ved to ulike anledningar har eg observert han frå stovevinduet der han drar med seg (heller motvillige) gjestar og slår opp lokket på bingen med stor bravør, mens han peikar, forklarar, og rotar nedi gapet med eit greip. Det skal seiast at begge gongane tok tilskodaren eit raskt steg bakover og heldt seg på trygg avstand. Dei om det. Her i huset er me blitt glade i komposten vår, den gjør ein kjempejobb. Me har jo nesten ikkje søppel lengre! Og ikkje luktar den dårlig ein gong. Kan ikkje bli betre. Fine komposten vår.

Endå ein krokus

Sannsynligvis Crocus crysanthus 'Cream Beauty'. Fin?

Hekketid

Som barn tilbrakte eg mykje tid om sommaren på besteforeldra mine sitt sommarhus utanfor Dublin. Nesten det beste med den irske landsbygda er alle småveiane, ordentlige ”winding country lanes”. Langs desse veiane er det alltid hekkar, meir eller mindre ville og ugjennomtrengelige blandingshekkar. Typiske planter i ein slik hekk er hagtorn, liguster, villeple, hassel, hyll og andre småtre. Det heile blir vevd saman av vivendel, bjørnebær og villroser. I tillegg veks det villblomar av mange slag på kvar ledige flekk. I hagen til besteforeldra mine vokste det ein litt foredla utgåve av ein slik hekk, der var høge skjærsminar, ein og annan thuja, klatreroser og klematis i tillegg til dei andre eg har nevnt. Duften av ein slik hekk om sommaren er ubeskrivelig. Lyden også, humlesurr og fuglesang. Gode minner.

Ein slik hekk har eg ønska meg så lenge eg har vore hagemenneske (det vil seie så lenge eg kan huske...). No skal eg plante ein her i hagen, i den øverste enden opp mot skogkanten. Den skal vere maks to meter høg og fungere som barriere for hjorten. I hekken skal det vere ein port, og over porten ein roseboge. Hekken skal ha planter som blomstrar og duftar. Det skal vere bær, nyper og nøtter til både oss og fuglane. Litt har eg frå før, og no i februar har eg handla ein del på salg. Så langt har eg:

Junisøtmispel 'Moelv' (3 stk)
Bærsøtmispel 'Alvdal' (1 stk)
Svartsurbær 'Moskva' (2 stk)
Vinterliguster (1 stk)
Prydeple 'Royalty' (1 stk)
Alperips 'Schmidt' (2 stk)
Syrin 'Charles Joly' (1 stk)
Syrinhortensia 'Grandiflora' (1 stk)
Bjørnebær 'Thornless Evergreen' (3 stk)

Har også ein svarthyll 'Black Lace', men eg er neimen ikkje sikker på om eg vil bruke den i hekken, den er jo så fin i seg sjølv... Får sette stiklingar av den vanlige svarthyllen, det er jo visstnok lett.

Og så må eg ha klatrande roser, kaprifol, klematis. Hassel ønskar eg meg også. Kanskje noko Prunus, villkirsebær? Vinterkirsebær? Mange muligheter! Trur det kan bli fint, i alle fall.

Meir om tradisjonelle hekkar.

Krokusbonanza

Nokon som har eigd denne hagen tidlegare må ha vore glad i krokus, for dei dukkar opp overalt. Ikkje meg i mot! I solveggen er det nummeret før dei opnar seg til og med, hvis me berre hadde fått litt sol no...

Planlegging

Me skal ha høns i hagen. Tre-fire høner til å ta seg av matavfall og legge egg. Me må ha ein rase som er stor og rolig, slik at dei ikkje flaksar over til naboen men held seg der dei skal. Eg har lenge vore glad i Orpington, dei fins i mange fargar men gul er nok vanligst. Skikkelig tjukk og god høne! Elles er også Australorp fine, dei har jo ein del Orpington i seg. Tverrstripa Plymouth Rock er også eit alternativ, det same er Wyandotte. Aller helst vil eg jo ei av kvar, slik at det blir ein fargerik liten flokk... Men så spørs det vel kva som er mulig å få tak i i området, då.

Hønsegarden skal setjast opp nederst i hagen, omtrent der eg har teikna inn den raude firkanten på bildet (tatt frå vinduet i andre etasje!). Der vil dei ha hovudbasen sin, så kan me sleppe dei laus litt her og der etterkvart som det passar. Der hønsegarden er tenkt, er det faktisk litt flatt. Det er det ikkje mange plassar i Blåbærhagen! Difor må me bygge opp ein liten terrasse for å dyrke grønnsaker. Det har eg tenkt me skulle ha rett ovanfor hønsene, i den grøne ramma på bildet. Akkurat der begynner det å skrå oppover, så eg har planlagt at me skal setje ned halvmeterhøge staurar i nedre kant og på sidene, og lage eit lavt flettverksgjerde av alle smålønnane me skal sage ned. Me har spart papp og avispapir til å legge oppå torva for å stagge ugras, akkurat her er det bringebærriset som er verst. Så fyller me kvist og kvast nedi, kompost oppå og så jord på toppen. Då får me flata ut eit par kvadratmeter i eit opphøyd bed/terrasse som kan bli ein liten kjøkkenhage! Der skal det bli bønnewigwam, squash, salat, månedsjordbær og meir til. Eg har jo parsellhagen min i eit år til, men det er så mykje lettare å dyrke maten rett utanfor stovedøra!

Peonsådd

Ingen kan seie at eg ikkje har langtidsperspektiv på hagen, eg har nemlig sådd peoner... Bestilte frø frå Phedar som spesialiserar seg på Paeonia og Helleborus. Eit peonfrø krever temperaturskifter som tilsvarar årstidene, og må dermed stratifiserast (kuldebehandlast). Det sender ut rot den første vinteren etter såing, og blad etter den andre om du er heldig. Min plan er å lure frøa slik at me hoppar over eit år. Dei er sådde i fuktig kvitmose, lagt i ziplockposar og plassert på badet i sommarleg temperatur. Etter seks veker skal dei inn i kjøleskapet for vintertid. Der blir dei i seks veker til, det burde vere nok til å trigge rota. Så kan dei få komme ut i friluft i god tru på at dei er i sin andre sesong! Eg har sådd dillpeon, Paeonia tenuifolia, og kinesiske trepeonar, Gansu Mudan. Eg bestilte også ein del helleborusfrø frå same stad, dei får same behandling. Så er det berre å vente eit år eller to på resultata, og kanskje fem år på blomstring...

Fleire gjester i hagen

Blei tvungen opp av senga i dag tidlig av ein spillvåken unge, klokka var rett nok halv ni men etter å ha vakna omtrent annakvar time heile natta på grunn av nemnde unges fjerde tannframbrot var det så altfor tidleg... Sto søvndrukken på kjøkenet og kikka ut glaset, og då skimta eg noko mellom buskane, noko mørkt som for rasande fort forbi oppå den vesle skogssletta bakom huset. Høh, tenkte eg, det der var vel for stort til å vere den vanlege svarttrosten? Ganske riktig, når eg gjorde mitt beste for å fokusere med smale, smale auge såg eg hovudet og ryggen på ein hjort som trava forbi. Og vips, så for det ein til i motsett retning. Anar ikkje kva dei dreiv på med som krevde slik vilter galopp, men eg vakna i alle fall skikkelig til. Seinare då eg endelig kom meg ut i sola (strålande sådan) var det berre spor i rimfrosten igjen etter dei.

Det er ikkje første gongen me ser hjort her oppe i skogkanten, denne karen på bildet var innom hagen fleire gonger i vinter, på jakt etter noko å ete, tenker eg. Får håpe han har vett til å halde seg vekke når eg har begynt å få skikk på hagen, eg må seie eg er lite lysten på å fø opp hjortebestanden i området. Eg satsar på at det er eit vinterfenomen, og at dyra trekk opp i høgda når det livnar i lundar og lauvast i li.

Ein grønnkledd og ein raudkledd

Ny fugl i hagen i dag; grønnfink har eg ikkje sett her før, staseleg type! Elles har me massevis av blåmeis og kjøttmeis, ein god del svarttrost, granmeis, spettmeis, skjor og kråke. Gjerdesmett har eg sett eit par gonger. Har også hatt besøk av tre ringduer, vakre fuglar! Kattugla ser me ikkje, men høyrer ho godt om kvelden og natta. Og best av alt, me har vår eigen raudstrupe. Har vore litt bekymra sidan eg ikkje har sett han på eit par dagar, men i dag er han tilbake! Håpar han finn seg ein make til våren...

I går såg eg ei rotte, eller var det kanskje ei mus? Ho stakk hovudet ut av eit hol i ein mur, og eg blei ikkje særlig imponert. Særlig sidan det var akkurat der me har tenkt å lage hønsegarde. Så no må me finne ut kva me skal gjere med den saken. Eg håpar at villdyret skal vakne i pusen som endelig har fått komme ut i det fri etter tre år som innekatt, då blir det ikkje lett å vere rotte her i gården. Det lovar godt så langt, katta likar seg ute på nattestid og har slåst med alle andre pusar i nabolaget skal ein dømme etter vrålinga me høyrer heilt inn i stova. Då må ho vel klare ei skarve rotte også?